Noite de tele

Chego a casa, sento, e prendo á vez a tele e ordenador, éste no colo.
Vexo a tele, e vou facendo zapping:

1º.: Na Primeira chego xusto a tempo de ver como o Sevilla mete os seus últimos goles ao Boro. No medio da ledicia dos que retransmiten escápaselles un dato que eu descoñecía: É o primeiro título do Sevilla dende o lonxano 1948, cando gañaran a Copa de España.
Non din máis, polo que fago a traducción simultánea: Trátase da final da "Copa do Generalísimo" xogada entre o Sevilla e o Celta (Ricardo Zamora de adestrador e Miguel Muñoz de figura) , que gañaron os primeiros por 4 -1. Seica naquel partido os vigueses remataron con nove xogadores no campo, coido que daquela non se substituían aos lesionados.
Foi a segunda vez que un equipo de Vigo chegaba á final da Copa de España. A primeira, un dos equipos fundadores do Celta, o Vigo Sporting, creo, perdera a final contra o Real Madrid cuarenta anos antes.
Ata agora levamos catro finais - a última ( que seguro que non a derradeira) o 30 de xuño de 2001 - porén, día ben lindo-, e aínda non levantamos trofeo algún.


2º.: Paso á Localia: Senén Barro é elixido Reitor da USC. Victoria pírrica, escoito. Dende logo non é o paseo que eu maxinara. Pero supoño que o caso é gañar. Que sexa para ben.

3º.: Zapeo ata a Sexta: Na tele, unha recoñecible actriz:Nancy Marchand, a dona de "Los Angeles Tribune" en Lou Grant, eiquí fai de Livia Soprano. Escoitara loubanzas verso "Los Soprano", e certo que ten boa pinta, mais non é a indiscutible obra mestra que tanto pregoaban. Das de agora prefiro "Six feet under", "The west wing", House, e sinceiramente"Pepe o Inglés", da que estou enganchado (gráboa cando non a podo ver).

4º.: É noite pecha. E na TVG falan dunha alfaia que cae lene coma unha folerpa. Trátase dun libro e o nome do seu título, Sari, evócame a unha das tres mellores actrices galegas actuais: Rebeca Montero, o marabilloso pequeno amigo do vello Simbad, escrito por Cunqueiro e teatralizado por Quico Cadaval.

5º.: Volvo á Sexta: Aparece na pantalla un avellentado Oleg Blokhin. Deduzo que é o seleccionador de Ucraína, a sempre futbolísiticamente subvalorada nación. Blokhin era un velocista de 100 metros lisos pegado á cal pintada no céspede do Camp Nou unha noite do verao de 1982 cando ía na procura das semifinais do Mundial do Naranjito. A pesares de gañar a Bélxica a CCCP non lle bastou para enfrontarse a Italia días despois: Na Polonia onde aínda estaban Lato ou Zmuda tamén xogaba un xenio: Boniek.
A subvaloración, polo menos en España, do futbol ucraíno, só demostra a incultura xeográfica e futbolística dos raciais seguidores da Furia. Chegados a Compostela rematado o torneo "Cidade das Burgas" no verao de 1996, na terraza do Bar Nemenzo, o ucraíno Mijhail Nedobora contábanos no seu perfecto castelán unha historia que lle pasara o ano anterior en Benasque.
Alí, nas montañas oscenses, cada verao celébrase un festival de xadrez moi importante, no que as veces chégase aos cincocentos participantes. Unha mañá, como é habitual neses torneos, organizáranse unhas pachangas de fútbol. Nedobora é bo futbolista pero moi chupón (como comprobáramos días antes en Ourense ) pero no seu equipo tamén xogaba un xadrecista español - non profesional, ía pola metade da clasificación-, que chupando moito máis ca el levoulles á victoria coas súas accións individuais. Xa nos vestiarios, outro compañeiro de equipo recriminoulle a Nedobora que non pasara máis a pelota preguntándolle a vez de onde era.
De Ucraína, contestou. Claro, e que no teu país non saben xogar ao fútbol, foi a desabrida resposta do educado español. Misha Nedobora contestoulle enfurecido e doído que a meirande parte dos mellores xogadores na historia do fútbol na URSS eran do seu país, e que sen ir máis lonxe, no ano 1986, o Dinamo de Kiev era probablemente o mellor equipo de Europa, como ben demostrara na paliza inmisericorde que lle metera ao Atlético de Madrid na final da Recopa.
Nese momento, o silencioso xadrecista que metera tantos goles esa mañá abriu a boca: "É certo que foi unha inmensa paliza, eu xoguei ese partido". Aquel xadrecista goleador chamábase Quique Setién.

6º.: Na 2 emiten Estravagario, presentado por Javier Rioyo, de quen hai ben pouco vinlle un documental precioso: "Asaltar los cielos", a historia de Mercader, o asasino de Trotsky. (Por certo, na miña infancia "Trotsky" era un nome típico de can, como "Laika" era de cadela).
Está falando Fernando Berlín, presentando o seu libro: "Heroes de los dos bandos", sobre persoas que na Guerra Civil axudaron a xente da outra beira a salvar a súa vida. Contan a curiosa historia do avó de Javier Cercas, que o propio escritor descoñecía.
E eu lembro a miña visita de hai quince días a Velle, levando unha cámara fotográfica para tentar tirar fotos nos mesmos lugares onde foron tiradas setenta e cinco anos atrás. O meu tío Tono contoume outra historia da miña familia que eu, o benxamín, non escoitara. Unha tarde, ían xuntos camiñando de Velle para Ourense o meu tío e máis Claudio Añel, o que despois sería famoso co alcume do Cuco de Velle. Ao chegar a unha reviravolta da estrada por riba do salto, onde hai un pequeno mirador, o Cuco dixo: "eiquí o teu irmao Xosé salvoume a vida".
As cousas foron seica así: O meu tío Xosé debía ter como defecto a fanatización relixiosa, xa que ao principiar a guerra afiliouse aos "Requetés" ( o meu tío explicábame que había daquela alí dous grupos nas Dereitas: os requetés, con motivacións "relixiosas" e os falanxistas, "os outros"). Velle non se librou das barbaridades asasinas daquelas datas, e de cando en vez, no verao de 1936, algún grupillo falanxista detía a persoas non adictas na súa casa pola noite coa escusa de levalas a tomar declaración a Ourense. Na viaxe pola beira do Miño esos detidos eran asasinados. Unha noite os detidos foron o Cuco e tres amigos máis. E na espantosa andaina cara abaixo, ben de noite, atopáronse co meu tío que subía a casa. Segundo relataba o Cuco, o requeté encarouse cos falanxistas, e díxolles que non eran horas para tomar "declaracións", que ao día seguinte e baixo a súa responsabilidade acompañábaos el a Ourense para aclarar o que sen dúbida era un malentendido. E convenceunos.
Como algún dos amigos do Cuco seguen a vivir alí, moi anciáns, tentarei comprobar, se me é posible e se non molesto, os extremos desta historia.
O meu tio, en contra da vontade expresa da miña avoa, foi voluntario á guerra meses despois. Morreu en Grado o 1 de agosto de 1937. Outra morte estúpida.

Nos últimos meses estou descubrindo historias de este cariz protagonizadas polos curas das aldeas. Positivas como o caso do cura de Velle, Gabriel Muñoz, que agachou aos que días antes prendéranlle lume a propia igrexa parroquial, ou avisaba das posibles futuras víctimas de macabros paseos para que fuxiran. Así tamén facía o párroco de Paraños, na Paradanta.
Ou terriblemente negativas, como o cura de Vilasobroso, que se destacou como incansable asasino.


7º.: Cando me deitou soa na Radio Galega unha voz preciosa: Carla Bruni, en Quelqu'un Ma Dit.