30 outubro 2007

O día do meu aniversario.

O día do meu aniversario de hai tres anos e medio foi un xoves de inverno. Tres días despois íanse celebrar en todo o Estado eleicións ao Congreso e o Senado. Semellaban ser emocionantes porque o partido no goberno necesitaba maioría absoluta se quería seguer no poder xa que fora queimando tódalas pontes co resto de partidos. E o principal partido da oposición tiña máis doado posibles pactos postelectorais, pero o seu candidato expresara a súa vontade de só formar goberno no caso de gañar as votacións.
O día do meu aniversario despertoume a radio, un programa dirixido e presentado por Iñaki Gabilondo. Á media hora aproximadamente chegou a noticia dunha explosión nunha estación de ferrocarril de Madrid. Descoñecíase a causa. Ao poco rato comunicaban novos estoupidos. Semellaban ser bombas. A emisora de radio que eu estaba a escoitar ía pingando as cifras de mortos, que non parecía rematar.
O día do meu aniversario, cando saín da ducha, pensei que o partido que estaba no goberno ía sacar maioría absoluta, porque a experiencia demostra que en situacións de grave emerxencia a poboación arrímase ao poder, buscando seguridade e certezas.
Cando cheguei ao meu traballo recordo ter discutido coa miña socia daquela sobre a autoría dos crimes. "ETA" dicía ela. "Islamitas" dixen eu. Dixen aquilo porque non consideraba que ETA fora capaz de ter semellante infraestructura nin militantes para atentar de forma tan organizada. A experiencia dos anteriores meses demostrara a infiltración da policía no seu aparato. Era imposible mover tantos efectivos sen que o Estado se enterase. Ademáis a favor da autoría dos islamitas estaba o feito de que os atentados seguían un ritmo semellante aos de Nova Iork e que había un "casus belli" contra o Goberno do Estado, que estupidamente se posicionara a favor dunha guerra inxusta e ilegal.
O día do meu aniversario, polo serán, falamos co meu cuñado, que vivía en Londres. Na consternada Europa ninguén dubidaba de que os autores da execrable tropelía eran os de Al-Qaeda. Namentras, en Madrid, o ministro do Interior, mantiña a tese de ETA.

Pasado o tempo soubemos que o partido do goberno fixo un cálculo rastreiro: "Se a sociedade pensa que os autores foron os da ETA gañamos as eleicións; se a sociedade pensa que foron os moros , perdemos". Cálculo rastreiro e probablemente errado: esqueceron o consello de Baltasar Gracián, de non facer mudanza nas épocas de tribulación. Na era da internet non é doado manter unha mentira moito tempo. O goberno en funcións actuou con baixeza moral, tentando mentir aos cidadáns, tentando sacar proveito ( como antes, como despois ) dun atentado terrorista, o que provocou que un amplo sector da poboación, xa farto, de cotío abstencionista, decidira aquel domingo ir votar... e castigar aquel goberno.

Durante os meses posteriores aquel partido que perdeu o goberno, máis codiciosos "xornalistas" afíns seguiron afirmando contra todo sentido común a participación de ETA nos atentados, pretendendo salvar aos personaxes que máis se involucraron na mentira daquelas horas: o anterior presidente do goberno, o candidato a presidente, o ministro do interior, a ministra de asuntos exteriores, a ministra de educación.

Probablemente mañá saia a luz a sentencia recaída no procedemento penal iniciado para castigar aos autores dos atentados que estragaron para sempre ducias de vidas humanas e a felicidade do día do meu aniversario. Os que mentiron daquela seguen a mentir hoxe. Nun Estado civilizado eses individuos levarían tempo nas galeras, lonxe da vida pública, no ostracismo ata que pediran perdón.
Pero o Estado do que eu teño pasaporte non é civilizado, nin tén unha boa democracia. O Estado do que eu teño pasaporte, España, segue, por exemplo, mantendo cadáveres nas cunetas das estradas setenta anos despois de seren asasinados.

Mañá haberá unha sentencia condenatoria ( así se supón logo de seguer na cadea os acusados, por riba do tempo de prisión provisional ) e aqueles que mentiron onte negarán mañá ter dito todas as trolas que levan contado.

Etiquetas:

29 outubro 2007

Historias del Calcio

O xoves pasado acordei cedo para coller o avión cara Madrid. Alí, no tempo de lecer, aproveitei para ver a exposición de Centelles e ler ( sobre todo na viaxe de volta ) o último libro de Enric González: "Historias del Calcio". Agora xa sei moito máis sobre Italia e sobre o fútbol: sobre a arte e o caos. Excelente escolma dos seus artigos, lúcidos, irónicos e un chisco desencantados. Por certo, qué foi de Bojinov?
Volvín na noite: Fun unha centeava parte protagonista dun incidente non perfeccionado, segundo relata o Faro. Agora comprendo o que lle pasa a un piloto de avións de liñas comerciais que eu coñezo: Non vai de vacacións nunca moi lonxe: Négase a viaxar en avión agás ser el quen leve os mandos da aeronave.

Etiquetas: ,

26 outubro 2007

Centelles


Na terrible foto de arriba vese á muller do farmacéutico Pernau chorándoo logo de atopar o seu cadáver no cemiterio de Lleida o 3 de novembro de 1937, despois dos bombardeos fascistas do día anterior que estragaron a cidade e que deixaron unha morea de mortos, moitísimas crianzas entre eles.
Moitas outras fotos, algunhas delas tamén moi coñecidas, pódense contemplar na excelente exposición que o Centro Conde Duque de Madrid adica a Agustí Centelles, definido como o mellor fotógrafo de guerra que houbo en España, o Robert Capa do levante.
Documentais, obxectos personais e moitas fotografías abranguen a devandita exposición, absolutamente recomendable.

Etiquetas:

24 outubro 2007

Arquitectura en Vigo

A fotografía non é demasiado boa: mea culpa. Mais é suficiente para o que quero contar: Este é o meu edificio favorito de Vigo, en tanto en canto que máis representativo. Sito ao carón da rúa máis bonita de todo o noroeste peninsular - o Paseo de Alfonso - (Otero Pedrayo dixit), este edificio nado no derradeiro terzo do século dezanove como fachendosamente proclama,
leva en si toda a Historia de Vigo. Tres corpos ben diferenciados: baixo, parte central clásica, parte superior estilo vigués. O certo é que este magnífico edificio adoita pasar desapercibido, aínda que non sei se a causa é a harmonía do seu conxunto, a inigualable mixtura de estilos; ou ben a innumerable sucesión en rúas próximas de exemplares ben semellantes a este ( recomendo un paseo vagariño pola rúa Romil ).
Particularizando: encántame a textura da fachada dos andares superiores, merecendo ser subliñadas as xanelas de aluminio dos anos 70, ou os telladiños verdes de plástico da parte posterior.
Considéroo representativo porque en sucesivos estratos coñécese a evolución resumida da cidade, e reflicte todo o seu espíritu: individualista, alegal, sen prexuízos, vangardista, neoliberal.
Non é que eu sexa un home moi viaxado, pero dame na cachola que edificiones tan singulares coma este ( e os seus irmáns ) só poden estar en Vigo.

Etiquetas: ,

Toño

José Antonio Poncela é un dos individuos máis interesantes que coñezo: moi boa persoa e sumamente intelixente. Agora ten responsabilidades públicas en Castela A Mancha. Sei que o fará moi ben por Toledo. Lémbrome dun sábado pola tarde en Baiona, dándome bos consellos. Ou do seu piso en Frei Rosendo Salvado en Compostela: no balcón había o esquelete dun paraugas cuberto por papel de aluminio: fixera unha antena parabólica caseira. Moita sorte.

Etiquetas:

CdC

Vexo nos xornais ao compañeiro de cadeira no colexio comparecendo na Comisión parlamentaria que investiga a Cidade da Cultura. O rapazote de antonte - mellor deportista vigués daquela - explica hoxe a negra realidade dun disparate. Non existe país que resista semellante gasto. Imos aviados.

Etiquetas:

23 outubro 2007

Xa o dicía eu

Parabéns polo premio.

Etiquetas:

18 outubro 2007

Deborah Kerr

Karen Holmes.
Aqueles bicos na praia.
Outro motivo máis para admirar a Burt Lancaster.

Etiquetas: ,

Dez euros

A realidade imita ao arte.

Etiquetas: ,

O balbordo dos Aduaneiros

Xurdiron moitos comentarios nas últimas horas sobre a decisión de Aduaneiros sem Fronteiras de pechar a súa alfándega como resposta ao requerimento feito polo avogado da poetisa Yolanda Castaño no que solicitaba a retirada dos deseños gráficos - e posteriores comentarios - adicados á devandita poeta.

Os donos de Aduaneiros son evidentemente libres para tomar as decisións que consideren máis oportunas, por suposto; pero aducir tal requerimento para xustificar o peche seméllame desproporcionado. Máis natural aparenta simplemente moderar os comentarios e borrar os que resultaran inxuriosos, como natural consecuencia de ser mantedores dun sitio web; e mesmo se se quere, facer mención de tal moderación, para aviso de inxuriantes e inxuriada. E dende logo, non retirar o deseño gráfico, "que bien bonito te nos quedaba"; e que dificilmente podería ser atacado con argumentos legais. De ires ao final do asunto, o normal sería ( se falando de xuízos existira a verba "normal") que o xuíz desestimara a acusación de inxurias, porque é nidia a diferenza entre crítica e menosprezo.

Pero alá eles coa súa decisión, por moito que nos pese aos que fomos seguidores fieis do seu bo facer, sorprendidos case sempre polas súas ideas. Nos últimos meses eu lamentaba a moi irregular actualización da súa páxina, pero peor será no sucesivo coa súa definitiva ausencia, se as cousas non se dan rectificado.

Nunha situación totalmente desairada fica Yolanda Castaño, que aparece como culpable do peche ( cualificación inxusta ) e sen as boas características propias dun personaxe público: Non soubo aceptar unha crítica, e a súa resposta - intempestiva, esaxerada e contraproducente - déixaa aos pes dos cabalos dos internautas máis agudos.
A resposta foi intempestiva porque a entrada de Aduaneiros referida a ela levaba moitos meses exposta e as súas consecuencias negativas para ela - de as haber - xa estaban amortizadas.
Foi esaxerada, porque o uso dun requerimento - avogado por medio - revela que lle outorgaba unha gravidade ao asunto que probablemente non ten; engádase ademáis o feito de que ela é unha poeta, suxeita ás máis feroces críticas literarias, e que debería asumir como máximo principio da súa actividade a liberdade de expresión: propia e allea.
Contraproducente porque volve acender laparadas dunha cacharela xa hai tempo apagada.


Aínda que califico a acción da poeta como torpe hai unha cousa de todo este asunto que me molesta moitísimo: as descalificacións "ad hominem" contra ela. É probable que a súa personalidade non suscite a simpatía nalgunhas persoas, e mesmo poida ser que ela, coas súas decisións pasadas, provocara conscientemente tales reaccións ( "que falen dun, aínda que sexa ben"); pero iso non xustifica as descualificacións absolutas que está a recibir, máis alá das críticas xustificadas e razoadas que poida merecer.

Non coñezo a ninguén dos Aduaneiros: gostariame que voltaran.
Non coñezo a Yolanda Castaño, góstanme algunhas das súas poesías ( "Abecedarios baleiros" paréceme estupenda) e xente a que respecto e a coñece fálanme ben dela: gostariame que rectificara.

Etiquetas:

17 outubro 2007

Grupo Salvaxe

Nas vacacións do nadal de 1984 fun aos Multicines Norte de Vigo a ver "The Wild Bunch", "Grupo Salvaxe", acompañado por Claudio Cameselle, amigo e compañeiro de pupitre, e que nestes intres debe andar pola University of Illinois at Chicago.

As referencias que eu tiña eran magníficas, por mor da crítica positiva verquida nun libro sobre cine dunha colección chamada "Biblioteca RTVE", e da que xa non lembro o seu autor.

Quedamos loxicamente impactados ante a visión desa película, e máis aínda o día seguinte cando os xornais trouxeron a mala nova do pasamento o día anterior do director da película: Sam Peckinpah.

Esa fita converteuse nunha das miñas películas de cabeceira, ás que acudo periodicamente para comprobar - como ben dicía Woody Allen nun dos seus contos -, que as obras mestras mudan cada vez que as observas, descubrindo cousas novas.

Coincidía o meu gosto con algúns dos amigos que anos máis tarde fun facendo grazas ao xadrez. Aínda agora, cando nos atopamos, podemos discursear sobre esa película ou os seus significados. Subliño que o maior defensor de Grupo Salvaxe foi o noso amigo xa falecido, o profesor de Filosofía Guillermo Domínguez Santos, que vía nas esceas finais a confirmación dos kantianos imperativos categóricos e unha soterrada poesía de amor á amizade e a dignidade.

No caso de Guillermo uníase ademáis a súa enciclopédica cultura e os seus vastísimos coñecementos históricos, mesmo da cronoloxía das sucesivas revolucións mexicanas e os subseguintes trocos de goberno; historias de Carranza, Huerta, Madero, Villa e Zapata. Nos últimos anos da súa vida non faltaba no radiocassette do seu coche un completísimo repertorio de corridos revolucionarios mexicanos, que cantaba de viva voz mentres iamos xogar algún torneo. Realmente cantabamos todos, o que isto escribe máis Marcial Gª Carbó, probablemente o xogador galego con máis talento para iso do xadrez da historia; e máis Carlos Pena, un experto laskeriano en remontar malas posicións: os dous xogadores cos que eu teño na miña contra un score máis desfavorable.

Teño a película en VHS e agora, aproveitando un deses viaxes lóstregos a Madrid con parada na FNAC, tamén en DVD. Hai unha diferenza fundamental entre as novas versións e aquela película que eu vira no cine o día da morte do seu director: A do cine estaba mutilada, supoño que por causa da censura. Non só o feito de que os primeiros balazos que recibe Pike Bishop disparados por unha muller e un neno non están na primeira versión que eu vin; senón o que me pareceu máis impactante: a mutilación completa da escea na fuxida polo deserto cando os foraxidos deciden practicar unha eutanasia activa a un dos seus compañeiros.

Nunca William Holden, Robert Ryan ou Ernest Borgnine estiveron mellor que nesta película. É difícil facer mellor unha escea que a da despedida do Grupo do poboado mexicano, mentres soa "La Golondrina".

Os que xogamos ao xadrez sabemos que en galego, a peza que só pode mover en diagonal, chámase Bispo; e en inglés Bishop, como o personaxe encarnado por William Holden. Nesa sutileza erra a película, pois coas súas virtudes e tamén cos innumerables defectos, Pike Bishop ía sempre de fronte, non de esguello.

Etiquetas:

13 outubro 2007

Campus Sur

O venres case esmago a un esquío bebé que atravesou, sen mirar e a carreira, a avenida das Burgas cara ao monumento de Acisclo Manzano, pasando antes polo xardín do Colexio Maior Rodríguez Cadarso, onde unha femia de ginkgo biloba leva uns días avisando da súa existencia mediante o seu anual fedorento cheiro.
O Campus está moi lindo en días coma este, de cálidas temperaturas e ceo azul. As árbores despídense do verán cos seus mellores ornatos, sabedoras de que o outono, máis cedo que tarde, está a chegar. Para daquela, volvo recomendar a visión inesquecíbel da caída á herba das follas amarelas dos tres ginkgos do estanque.
Desexaría que se estudara con máis vagar a historia do Campus Sur, nomeadamente o proxecto de Jenaro de la Fuente, que ficou inconcluso, pero que así e todo, adiú á capital da Galiza unha moi bela e recoñecible herdanza.
Aínda nas piores circunstancias ( lembro o outono e inverno de 2000 maila primavera de 2001: semellabamos estar en Macondo: douscentos setenta días consecutivos chovendo ) o Campus Sur mantén intacto todo o seu encanto.

Etiquetas: ,

12 outubro 2007

Miguel Ángel, Cardeñosa, Asensi.

O mellor xogador do Mundial 78 foi sen dúbida algunha o holandés Resenbrink, digno sucesor do liderado de Cruiff na laranxa mecánica. O seu talento non se veu recompensado - como catro anos atrás - co título, pero eu son dos que pensan que a beleza prevalece sobre o resultado.
Aquel era un ano malo para facer un Mundial na terrible Arxentina da dictadura. Pero fíxose. Mesmo con certos partidos sospeitosos.
O meu interese estaba en ollar eu por vez primeira a España nunha fase final. O primeiro partido foi un sábado de verán. Eu estaba en Ervedelo, na casa da miña tía Ofelia, vendo só o partido. Para sorpresa dos locutores - que sempren ven a España como favorita- Austria venceu comodamente o partido aínda que o marcador de 2-1 faga sospeitar máis emocións das que realmente houbo. O heróe do partido foi un ourensán, o porteiro Miguel Ángel, que impidiu unha derrota aínda máis avultada ante as hostes de Krankl.
O mércores seguinte estabamos en Vigo, e alí vimos o partido contra Brasil. O partido rematou en empate a ceros, e non esquecerei ao meu irmán maior facendo flexións de pernas desesperado ao carón da fiestra logo e que o elegante centrocampista Cardeñosa estragara unha das ocasións máis claras da historia, soziño diante da portería co único obstáculo dun desesperado defensa baixo o longueiro. Mágoa de que a pelota caera no seu pe dereito.
O domingo pola mañá casou a miña curmá no Couto, na igrexa de Fátima. A paparota fora no San Miguel, e ao seu remate leváronnos a Oira, onde nun bar ateigado, contemplamos a victoria do equipo de Kubala ante Suecia por un a cero, gol de Asensi, o agora sogro de Iván de la Peña. Aquela victoria, claro, non valeu de nada. Necesitábase unha carambola no outro partido, e as milagres nos mundiais adoitan non existir.

Aquel resultara ser un mundial futbolisticamente malo ( ata España case lle gaña a Brasil) e politicamente antipático. Foi outro lóstrego baldío do talento holandés, descubriunos a Mario Alberto Kempes, e anticipou as excelentes tardes que catro anos máis tarde ía principiar a realizar a Francia de Platini.

Etiquetas: ,

11 outubro 2007

Cine no verán

Aproveitamos as pasadas noites de agosto para ver cine na casa, aproveitando que os nenos durmían e que as xanelas abertas permitían a entrada dalgún aire fresco.
Deste xeito repasamos películas xa vistas, e exploramos por vez primeira algunhas máis ou menos novas.
Das xa vistas, decepcionoume "Charada": Tiña boas lembranzas dela, cando eu era neno. Agora desfíxose por completo, sobre todo o papel de Audrey Hepburn. Nin a súa boa intepretación, nin a de Cary Grant conseguen salvala.
Polo contrario, melloran co tempo "Con faldas y a lo loco" ( habería que meter na cadea aos que pasaban ao castelán os títulos das películas), "El guateque" e máis "Río Bravo" ( a de Hawks, non a de Chévere).
Eu xa vira "Léolo" e seguinme emocionando. A D., que non a vira nunca, non lle gustou.
Das primicias, había unha maliña: "Bajo el sol de la Toscana"; dúas notables: "Azul oscuro casi negro" e "The actors", (excelente coma sempre Michael Caine, guapísima Lena Headey); e outra de matrícula de honra: "La vida de los otros".

Etiquetas:

05 outubro 2007

Un historiador no banco dos acusados.

Explicábao ben o personaxe de Alan Alda na excelente "Crimes and misdemeanors" de Woody Allen: "A comedia é traxedia máis tempo".
Por conseguinte, cando o tempo pase , é posible que poidamos facer chistes coas peripecias que ultimamente ven padecendo Dionisio Pereira.
Pero mentres non cheguen esos lonxanos días recoñezo que ao pensar neste asunto ( historiador acusado de inxurias por desenvolver eficazmente o seu traballo ) a verba que quere saír da miña boca é "grotesco".
Sei da boa capacitación da avogada de Dionisio e tamén dou fe do sentido común e capacidade de comprensión que adoita ter o fiscal que actuou o pasado martes no xuízo desenvolto na Estrada. Da xuíza teño ata o de agora tamén boas impresións: persoa razoable. Polo tanto non estou inquedo sobre o remate xudicial da historia.
Pero si estou pesaroso de termos chegado ata eiquí.
Os familiares dos represores deberían saber - pode que mellor que ninguén - que o concepto de "honra" non se transmite por herdanza. Que os pecados ( ou as virtudes ) dos pais, avós, irmáns ou fillos só a eles lles afectan, porque os parentes non son responsables dos actos e cualidades da familia.
Que o triste do asunto é estar a falar da honra dos descendentes dos opresores e da profesionalidade do traballo dos historiadores no canto de render cumprida homenaxe aos mortos e represaliados pola barbarie.

Etiquetas: ,